Hoe beoordeelt een landbouwinspecteur het risicobeheersplan?

Een risicobeheersplan klinkt vrij abstract. "Wat voor risico loop ik nu en wat moet ik beheersen? Het is toch allemaal niet van toepassing voor mijn bedrijf?’’ zijn vragen die ik veelal gesteld krijg. Maar toch blijkt in de praktijk dat landbouwers zich vaak al heel bewust zijn van mogelijke risico’s in hun bedrijfsvoering. Onder risico wordt het vermengen, verontreinigen of verwisselen van bio producten of ingrediënten verstaan. Simpel gezegd: wat zou er mogelijk allemaal kunnen gebeuren wat van invloed is op biologische productie/producten? Een risicobeheersplan gaat over het concreet opschrijven van de mogelijke risico’s per bedrijfsproces en omschrijven wat je als bedrijf doet om die risico’s te voorkomen. Zo beheers je de risico’s, aldus het ‘risicobeheersplan’.

Een risicobeheersplan gaat over het concreet opschrijven van de mogelijke risico’s per bedrijfsproces en omschrijven wat je als bedrijf doet om die risico’s te voorkomen.

Voor veehouders is bijvoorbeeld de aanschaf van veevoer een belangrijk bedrijfsproces. Voer is simpelweg de basis voor een optimale dierlijke productie. Een koe of geit geeft vrijwel geen melk zonder kwalitatief voer, een varken zet minimaal vlees aan en een kip zal weinig eieren leggen. Maar wat kan mogelijk mis gaan bij de aanschaf van biologisch veevoer? Wat zijn mogelijke risico’s?

Bij de keuze van een leverancier of een product wordt hier al vaak onbewust bij stilgestaan. Is de leverancier wel gecertificeerd? Hoe zijn de ervaringen van collega-boeren over de biologische kwaliteit? Kan de leverancier voer leveren dat voldoet aan de biologische voorwaarden? Maar ook bij ontvangst van het product controleer je of daadwerkelijk is geleverd wat is afgesproken. Heb ik daadwerkelijk biologische rundveebrok in de silo gekregen of is er varkensbrok in geblazen? Klopt de samenstelling wel en heb ik geen gangbare brok gehad?

Tijdens een inspectie beoordeel ik of de bedrijfsprocessen en risico’s die in het risicobeheersplan zijn opgenomen overeenkomen met wat ik tijdens de inspectie allemaal aantref.

Ook voor telers en akkerbouwers kunnen mogelijke risico’s zich voordoen waar onbewust al maatregelen voor zijn genomen om dit te voorkomen. Bij de aflevering zaaizaad de bon goed bekijken of er daadwerkelijk bio zaad is gebracht. Was er ook niet toch maïszaad geleverd, waar ik voederbietenzaad had besteld? Mocht die ene opkweker mij wel biologisch plantgoed verkopen? Waren certificaten nog geldig?

Kiezen voor betrouwbare leveranciers en een goede ingangscontrole van alles wat het erf opkomt, zijn essentiële voorzorgsmaatregelen voor bio-boeren. Daarmee vertel ik niks nieuws, dit zijn onderwerpen waar bio-boeren al lang en breed aandacht voor hebben. De uitdaging is nu om de bedrijfsprocessen, bijbehorende risico’s en voorzorgsmaatregelen goed op papier te krijgen, zodat dit inzichtelijk is voor alle betrokken partijen.

Tijdens een inspectie beoordeel ik of de bedrijfsprocessen en risico’s die in het risicobeheersplan zijn opgenomen overeenkomen met wat ik tijdens de inspectie allemaal aantref. Zijn de relevante bedrijfsprocessen opgenomen en komt het overeen met de praktijk die ik heb gezien tijdens de rondgang op het bedrijf? Heeft bijvoorbeeld een akkerbouwer geen risico’s heeft opgenomen in het beheersplan die betrekking hebben op diergezondheid of rantsoenen als het bedrijf geen veetak heeft. Ook kijk ik naar hoe is het gegaan sinds de vorige inspectie en of er incidenten zijn geweest die een reden zijn om het beheersplan aan te passen. Dat zijn onderwerpen waar ik naar kijk. Of de praktijk overeenkomt met wat er op papier beschreven staat.

Ik hoop dat het risicobeheersplan een goede aanleiding is om kritisch en met een frisse blik naar de eigen bedrijfsvoering te kijken. Zo kunnen incidenten voorkomen worden. En gaat er toch een keer iets onverwachts mis, dan verwacht ik dat het beheersplan eraan bijdraagt dat het snel ontdekt wordt en u weet hoe ermee om te gaan. Vervolgens is het incident weer een aanleiding om het beheersplan te vernieuwen. Want dat is de laatste stap van risicobeheersing: evalueren en bijsturen.

Meer informatie