Onder de paraplu Boer Pelleboer ontplooit de familie Pelleboer flink wat activiteiten. Op zorgboerderij PolderZicht in de oudste polder van Nederland verkochten ze al biologische melk, natuurvlees en Red de Rijke Weide kaas. Nu bouwen ze aan StadsZicht, een beleefboerderij met moestuin aan de rand van Zwolle. Zo brengen ze de biologische voedselproductie nog dichter bij de stad.
Vanuit Stadshagen, een nieuwbouwwijk ten noorden van Zwolle, kijken bewoners uit op een biologisch beheerd natuurgebied. Er grazen ossen en bij de Warmoezerij, een samenwerking van Boer Pelleboer met Madeleen van Gruting, worden biologische groenten verbouwd. Ook burgers kunnen er hun eigen moestuintje huren. Straks komt hier boerderij StadsZicht, een beleefboerderij met biologische producten en horeca. Een groot nieuw project van Boer Pelleboer.
“Als de mensen niet naar ons toe komen, moeten we maar naar de mensen toe”, lacht Wilhelm Pelleboer. Zijn ouders Henk en Hilly runnen met hem en zijn broer het familiebedrijf. Boerderij PolderZicht in Mastenbroek, de oudste polder van Nederland, is al zo'n 170 jaar in de familie. Vader Henk begon ooit met ruim 55 koeien. Al in 1996 schakelde hij om naar biologisch. Na verloop van tijd ging hij ook vlees, kaas, groenten en eieren verkopen. Allemaal biologisch. De verkoop voor consumenten ligt nu even stil en start weer als de nieuwe locatie gereed is.
PolderZicht ligt acht kilometer noordelijker dan StadsZicht. Te ver voor de wekelijkse boodschappen, zegt Wilhelm. “Als je iets met biologische producten wil doen, dan moet je gewoon dichter naar de stad komen. Mensen vinden gemak heel belangrijk. Het klinkt misschien gek, maar ik heb zelf soms ook moeite om uit het systeem te komen en alleen maar gezond en biologisch te eten. Mijn vrouw en ik lopen soms ook de supermarkt in en letten we niet goed op wat we kopen. Daarom dacht ik, we gaan een plek ontwikkelen waar dat gemakkelijker is.”
Een belangrijke drijfveer is meer bewustzijn kweken. “Wat we heel vaak zien is dat mensen zeggen: we willen duurzaam en de boeren moeten veranderen. Maar dan staan ze in de supermarkt en kiezen ze toch voor het goedkoopste.” Hij merkt dat veel mensen die een moestuintje op het erf van StadsZicht hebben, ontdekken hoeveel werk er in een simpele krop sla zit. “In alles wat je in de winkel koopt, zit gewoon heel veel werk. Dan is die anderhalve euro voor gezonde, biologische producten helemaal niet teveel. We hopen dat mensen daar meer over gaan nadenken.”
Biologisch boeren is vaak arbeidsintensiever, maar dat was nooit echt een probleem. Toen ze jong waren, gingen Wilhelm en zijn drie broers regelmatig een halve dag onkruid steken. “Allemaal een schop mee en het land in met een trekkertje van 40 jaar oud. Dat vonden we helemaal niet erg.” Inmiddels hebben ze kruidenrijk land voor de weidevogels en is onkruid wieden niet meer nodig.
Veel boeren willen zo efficiënt mogelijk werken, de familie Pelleboer is daar niet zo mee bezig. Uiteindelijk gaat dat ook ten koste van de natuur. “Als je op een goede manier met de natuur omgaat, dan werkt die veel meer voor jou dan wanneer je de natuur alleen maar gebruikt. Als je zorgt dat de kosten laag blijven, hoef je ook niet meer opbrengst te krijgen. Kijk, alles wat je niet aankoopt aan krachtvoer, kunstmest en bestrijdingsmiddelen geef je ook niet uit. Voor deze manier van werken is wel meer grond nodig.”
Met zo'n 150 melkkoeien is het bedrijf nu mooi in balans. Overtollige compost gaat naar wat biologische akkerbouwers in de Noordoostpolder. Daar komen soms afgekeurde groenten (te groot, te klein, met een plekje) voor terug. “Die voeren we aan onze koeien, maar we eten er zelf soms ook van mee. Laatst hadden we nog biologische broccoli. Smaakte prima.”
Zijn vader zoekt altijd graag de verbinding tussen stad en platteland en tussen voedsel en hoe de voedselketen totstandkomt. Zo was de Red de Rijke Weide kaas die de Pelleboers nog steeds maken en verkopen onderdeel van een campagne van de Vogelbescherming. Hiermee werd aandacht gevraagd voor natuurinclusieve landbouw en het beschermen van de weidevogels.
Ook verkopen ze koe-aandelen: vleespakketten met natuurvlees van de koeien en de ossen.
De mannelijke kalfjes blijven namelijk ook op de boerderij. Ze worden alleen wel gecastreerd, stieren zijn te gevaarlijk. “Als je koeien melkt, krijgt de koe elk jaar een kalfje”, verduidelijkt Wilhelm. “Het is jammer om de helft van je dieren af te zetten in de reguliere handel, dus hebben we daar zelf een concept voor bedacht.”
De Pelleboers doen nog veel meer, ze runnen een zorgboerderij en organiseren verschillende activiteiten. Op StadsZicht kunnen ze mensen uit de stad nog meer betrekken bij wat ze doen dan daarvoor. De honderd jaar oude leegstaande boerderij zal worden geïntegreerd in een nieuw gebouw waar een boerderijwinkel met horeca komt. Wilhelm wil een mooie plek bouwen aan de rand van de stad, waar hij zelf met zijn jonge gezin gaat wonen en aan anderen kan meegeven hoe producten tot stand komen en hoe biologische landbouw werkt. “Heel veel mensen uit de stad denken dat melk uit een pak komt, volgens mij.”
StadsZicht is een apart bedrijf onder de paraplu van Boer Pelleboer. “Als je een erf fiscaal onder een apart KVK-nummer wil hebben, dan moet je een aparte Skal-certificering hebben. Dat was voor ons eigenlijk een formaliteit, want het is eigenlijk een afsplitsing.” Het land eromheen was al biologisch gecertificeerd, net als de dieren en de moestuin. Als het terrein eenmaal open gaat, zijn er misschien bijzonderheden, maar dat ligt niet in de lijn der verwachtingen. Er worden bijvoorbeeld geen gangbare producten verkocht.
“Als je al vragen hebt, dan worden ze snel en goed door Skal beantwoord. Het werkt gewoon heel prettig, het is duidelijk welke stappen je moet zetten. Ze zijn bij ons op inspectie geweest en dat verliep prima. Het was allemaal bekend terrein, dus we waren er snel doorheen. Skal heeft het proces gewoon goed ingericht.”